اینفوگرافی: موافقین و مخالفین استانی شدن انتخابات مجلس

استانی‌شدن انتخابات که به شکل تعیین حدود جدید حوزه‌های انتخابیه است، می‌تواند دخالت نماینده در امور محلی را حداقل از سطح شهرستان‌ها و شهرهای کوچک و حوزه‌های انتخابیه فعلی به سطح استان، تغییر دهد.

پایگاه بصیرت،طرح استانی‌شدن انتخابات در مجلس تصویب شده است که در آینده پس از بحث و بررسی درباره جزئیات، به‌منظور تأیید نهایی به شورای نگهبان ارسال می‌شود.
در مقدمه طرح استانی‌شدن انتخابات آمده است: نقطه عزیمت برای ارائه این طرح، لزوم غلبه نقش ملی نمایندگان بر نقش محلی آنان است؛ چراکه یکی از اوصاف اصلی سمت نمایندگی، ملی‌بودن آن است و صرف بیشتر اوقات نماینده در جهت رتق و فتق امور ملی از آثار این وصف به شمار می‌آید، از این‌رو نماینده نباید پس از احراز سمت نمایندگی بیش از حد درگیر حل‌وفصل امور حوزه انتخابیه خود باشد. استانی‌شدن انتخابات که به شکل تعیین حدود جدید حوزه‌های انتخابیه است، می‌تواند دخالت نماینده در امور محلی را حداقل از سطح شهرستان‌ها و شهرهای کوچک و حوزه‌های انتخابیه فعلی به سطح استان، تغییر دهد و تا حدود زیادی رافع مشکل پیش‌گفته باشد.
باوجود این، دلایل موافقان و مخالفان درباره این طرح به شرح زیر است:

دلایل موافقان:
ـ پرداختن نمایندگان به بررسی امور ملی و پرهیز از صرف اوقات نمایندگی برای امور جزئی با حفظ ویژگی محلی و ملی بودن مسئولیت نمایندگی و جایگزین کردن برنامه‌محوری به جای شخص‌محوری.
- اکنون یکی از مشکلات‌ این است که نمایندگان مجلس به قانونگذاری که اصلی‌ترین وظیفه آنان است، نمی‌رسند و بیشتر به حوزه‌های انتخابیه خود می‌پردازند.
ـ کاهش تعداد داوطلبان و هزینه‌های اجرایی انتخابات؛
ـ عادلانه‌شدن نظام انتخاباتی و ایجاد فرصت‌های برابر برای آحاد افراد ملت؛
ـ تأمین بیش از پیش اصل برابری شهروندان در برخورداری از امکان استفاده شدن و انتخاب کردن؛
استانی‌شدن انتخابات و نماینده استان بودن موجب می‌شود تا نمایندگان، تنها به حوزه انتخابیه خود (شهرستان) توجه نکنند و به بقیه استان هم بپردازند.
اکنون شهرهای بزرگ از جمله مرکز استان‌ها، چند نماینده دارند؛ درحالی‌که شهرهای کوچک، تنها یک نماینده دارند. بنابراین، آن چند نماینده با هم متحد می‌شوند و سعی می‌کنند بیشتر امکانات و اشتغال را در شهرهای حوزه انتخابیه خود ایجاد کنند.
- با اجرایی‌شدن این طرح هر شهرستان سهمیه نماینده خود را دارد؛ اما در زمان برگزاری انتخابات مردم به تمامی نمایندگان استان رأی می‌دهند که هر نماینده باید حداقل ۱۵ درصد رأی شهرستان و همچنین بالاترین رأی استان را کسب کند تا بتواند به مجلس شورای اسلامی وارد شود.
ـ ارتقای سطح کیفی و افزایش کارایی مجلس از طریق ایجاد امکان انتخاب داوطلبان شاخص‌تر با صلاحیت‌های برتر؛
ـ متمایل‌کردن انتخاب‌کنندگان و انتخاب‌شوندگان به سمت ایجاد نظام انتخاباتی متناسب با ساختارهای سیاسی و حقوقی ایران؛
ـ حذف رقابت‌های شدید و اختلاف‌برانگیز قومی و قبیله‌ای و تقویت همبستگی ملی.

دلایل مخالفان:
ـ با اجرای طرح استانی‌شدن انتخابات‌، مشارکت مردم پایین می‌آید.
ـ در بسیاری از شهرهای ما شکاف‌های قومی، مذهبی و یا منطقه‌ای وجود دارد و ما نباید به سمت فعال‌کردن این شکاف‌ها برویم.
ـ در همه جای دنیا ممکن است خرید و فروش رأی اتفاق بیفتد؛ اما آیا به‌دلیل چند موضوع کوچک می‌توان نظام انتخاباتی کشور را بدون ملاحظات سیاسی، امنیتی و اجتماعی به یک‌باره تغییر داد؟
ـ نظام انتخاباتی کشور از قالب شخصی، قومی و قبیله‌ای به سمت حزبی و ائتلافی پیش می‌رود.

نظر احتمالی شورای نگهبان چه خواهد بود؟
شورای نگهبان در سال 86 درباره طرح مشابهی اظهارنظر کرده است. برخی ایرادات، از جمله اصل 65 قانون اساسی و مربوط به تحمیل هزینه‌ها در قالب طرح بود یا اصل 62 قانون اساسی، بنابراین امکان این که طرح استانی‌شدن انتخابات رد شود، وجود دارد. ایرادات دیگری که در اظهارنظر شورای نگهبان نقش محوری داشت، به بندهایی از اصل سوم قانون اساسی، به‌ویژه بند هشت مربوط بود که مقرر می‌داشت مشارکت عامه مردم در تعیین سرنوشت سیاسی، اقتصادی و فرهنگی خویش کاهش می‌یابد. در اصل ششم قانون اساسی هم اتکا به آرای عمومی مورد توجه قرار گرفته است و استنباط شورای نگهبان این بود که اجرای این طرح موجب تقلیل اتکا به آرای عمومی و کاهش مشارکت خواهد شد.