اهداف امریکا و کشورهای عربی از نشست کمپ دیوید 

 

مقدمه

نشست کمپ دیوید که پنج شنبه هفته گذشته با حضور آمریکا و 6 کشور حاشیه خلیج فارس در واشنگتن برگزار گردید یادآور نشست کمپ دیوید سال 1978م(1356شمسی) بین دولت مصر و رژیم صهیونیستی بود که این نشست 8 بند داشت که مهم ترین آن به رسمیت شناختن اسراییل توسط مصر و همچنین انتقال انرژی ارزان به سرزمین های اشغالی بود. 

باراک اوباما و سران 6 کشور عضو شورای همکاری خلیج فارس شامل کویت،‌ عربستان سعودی، بحرین،‌ قطر،‌ امارات و عمان روز پنجشنبه نشست مشترکی را در گردشگاه کمپ دیوید واقع در 100 کیلومتری شمال واشنگتن برگزار کردند. در این نشست از میان 6 کشور عضو شواری همکاری خلیج فارس تنها دو کشور کویت و قطر در سطح سران شرکت کرده بودند و بقیه در سطح ولیعهد و معاون حاضر بودند. دلیل اصلی عدم حضور سران این کشورها را در بیماری و ناتوانی تحمل سفرهای طولانی برای خود اعلام کردند.

  بیانیه پایانی این نشست حول چند محور بود که از مهم ترین بندهای آن می توان به:

1- ایران باید تدابیری برای اعتماد سازی و از میان بردن نگرانی های کشورهای همسایه خود اتخاذ کند.

2- واشنگن بر التزام خود به همکاری مشترک با کشورهای منطقه خلیج‌ فارس برای حمایت از منطقه در برابر هرگونه تهدید تأکید کرد.

3- واشنگتن و کشورهای خلیج فارس بر پایبندی خود به شراکتی راهبردی و برقراری روابطی قوی تر از گذشته میان خود تاکید می کنند.

4- آمریکا و کشورهای شورای همکاری خلیج فارس تصمیم گرفته اند برای مقابله با تهدیدات تروریستی همکاری‌های خود را افزایش دهند. 

رفع نگرانی‌های کشورهای جنوب خلیج فارس از تبعات و تاثیرات توافق هسته‌ای با ایران و اطمینان بخشی آمریکا به آنها درباره حمایت‌های امنیتی در کنار موضوع ایران، مسائل فلسطین، سوریه، یمن و داعش نیز مورد بررسی قرار گرفت. دولت آمریکا و هم پیمانان غربی این کشور تلاش می‌کنند تا به بهانه‌های واهی و تهدیدات امنیتی، کشورهای حاشیه
خلیج فارس را با کشاندن به مسابقه تسلیحاتی به خرید دو تریلیون دلار سلاح‌های نظامی از غرب ترغیب کنند.

همان طور که در بیانیه مذکور آمده است، مصداق شراکت راهبردی جدید نصب سپر موشکی آمریکا، که به دستگاه هشدار دهنده مجهز است، در منطقه خلیج فارس است‌ (اما مکان نصب آن هنوز مشخص نشده است). بر این اساس، وضعیت دفاعی کشورهای حاشیه خلیج فارس شبیه به کشورهای شرق اروپا مانند رومانی و لهستان خواهد بود که
به طور کامل زیر چتر دفاعی آمریکا قرار دارند البته با این تفاوت که کشورهای شرق اروپا عضو ناتو هستند و از حمایت آن نیز برخوردارند. نکته قابل توجه این است که مقامات اسرائیل و لابی های یهودی وابسته به آن ها که نفوذ قابل توجهی در کنگره و کاخ سفید دارند، اصلاً به این شراکت راهبردی اعتراض نکردند، این درحالی است که آنان به رسم عادت همیشه به این موضوع اعتراض داشتند. شاید علت این عدم اعتراض این باشد که آنان اطمینان دارند که هدف شراکت راهبردی کشورهای حوزه خلیج فارس و آمریکا در وهله اول ایران است و لابد تضمین هایی از آمریکا دریافت کرده اند که هرگونه نگرانی را از بین می برد. شاید علت نادیده گرفتن مسئله فلسطین در این نشست و بسنده کردن به یک صحبت کلی درباره تشکیل دو کشور هم همین باشد.

 

اهداف و ملاحظات آمریکا از دعوت سران عرب به کمپ دیوید

1- آمریکا هدف خود را در منطقه تشکیل ائتلاف های منطقه ای قرار داده و علناً به نوعی می خواهد که مخالفین خود را در منطقه از طریق کشورهای حامی خود با حضور غیرمستقیم در درجه اول ساقط و در صورت عدم موفقیت کشورهای مزبور را دچار بحران‌های متعدد همچون جنگ داخلی بکند و از این طریق نه تنها به هدف خود رسیده بلکه سایر کشورها را با خود همراه ساخته و بدین طریق هزینه های این امر را برای خود کاهش دهد. 

2- آمریکا تمایلی برای تغییر موازنه نظامی در منطقه به ضرر اسراییل ندارد و امنیت این کشور را اولویت اول خود می‌داند و مطمئناً در صورت فروش هر نوع سلاح به کشورهای منطقه اصل عدم بازدراندگی را در نظر خواهد گرفت .

3- تأکید بر تسلط انحصاری به تصمیم ‌سازی در خلیج‌ فارس و مشارکت ندادن طرف‌‌های دیگر از جمله اروپا در این روند. این در شرایطی است که برخی حاکمان اروپایی به دنبال نفوذ در مناسبات بین کشورهای خلیج فارس از ورای دیگر هستند تا این گونه وانمود کنند که قدرت رقابت با آمریکا در کشورهای خلیج فارس را دارند. طبعاً این برداشت نادرست است، چرا که آمریکا معتقد است که هر طرف بین ‌المللی که بخواهد به این منطقه وارد شود در ابتدا باید مجوز آمریکا را دریافت کند.

4- هدف بعدی ضرورت مشارکت کشورهای حاشیه خلیج فارس در تأمین هزینه‌‌های بخش جنوبی سپر موشکی ناتو است که احداث آن در اروپای شرقی آغاز شده و براساس برنامه ‌ریزی‌های انجام شده از طریق ترکیه تا تنگه هرمز نیز می‌رسد. این سامانه برای مهار خطر موشک ‌های بالستیک تعبیه شده، موشک‌هایی که ناوگان غیر هسته ای ایران، روسیه و چین آن‌ها را در اختیار دارد.

5- مطلع کردن سران حاشیه خلیج فارس از تحولات بین ‌المللی و منطقه‌ای آینده ، این موضوع به ویژه در پرونده عراق قابل ‌ملاحظه است که تجزیه آن بر اساس سیاست ‌های آمریکا تنها به رسیدن زمان آن نیازمند است. سران کشورهای مذکور همچنین قرار است از طرح‌‌های آمریکا در سوریه و یمن و دیگر کشورهای حاشیه خلیج فارس اطلاع یابند. نشست مذکور نیاز این کشورها به حمایت آمریکایی و هزینه‌‌های بیشتر نظامی برای تزریق پول به شرکت‌های تسلیحاتی آمریکایی و بعضاً اروپایی البته با اجازه آمریکا را نیز روشن کرد.

 

اهداف و منافع کشورهای عربی از حضور در این اجلاس

1- کشورهای شورای همکاری خلیج فارس در نشست کمپ دیوید تلاش کردند تا با اعمال فشار بر آمریکا مانع از امضای توافق نهایی هسته‌ای با ایران شوند مگر با شروط مشخص که دریافت تضمین‌های قوی از آمریکا درباره حفظ امنیتشان در آینده و مهم‌تر از آن ممانعت از گسترش نفوذ ایران در منطقه به شکل فعلی در رأس این شروط است.

2- کشورهای شورای همکاری خلیج فارس در واقع از آمریکا انتظار داشتند که سیاست خود در قبال سوریه وعراق را برای اعمال فشار علیه نظام سوریه و عدم سهل انگاری در بر خورد با دولت کنونی عراق  نیز تغییر دهد.

 

اما از سوی دیگر حضور فرانسه در این اجلاس جلب توجه می کرد که به عنوان کشوری اروپایی در آن شرکت کرده بود و بسیاری علت حضور این کشور را  در این امر می دانند که تبدیل حمایت سیاسی، نظامی و اقتصادی آمریکا به حمایت فرانسه یا اروپا پیامی پیش دستانه از سوی کشورهای شورای همکاری خلیج فارس به آمریکا است تا به این کشور اعلام کنند نزدیک شدن ایران و آمریکا به ضرر منافع کشورهای عربی است و کشورهای عضو شورای همکاری
خلیج فارس کاملاً با این مساله مخالفند.

 

نتیجه

بعد از حضور مستقیم آمریکا در عراق و افغانستان و دادن تلفات سنگین، خود آمریکایی ها به این نتیجه رسیدند که حضور و دخالت مستقیم مشکلات فراوانی را برایشان به وجود خواهد آورد و در نتیجه آمریکا تنها را ه حل مشکلات خود را در تشکیل ائتلاف های منطقه ای به بهانه هایی همچون حضور داعش و بحث هسته ای ایران دانست. همان طور که رهبر معظم انقلاب در فرمایشات خود در جمع مسئولان نظام و سفرای کشورهای اسلامی اعلام کردند که امنیت
خلیج فارس باید توسط کشورهای این منطقه تعیین گردد مطمئناً ورود کشورهای بیگانه به منطقه آثار سویی را خواهد گذاشت. از سوی دیگر، ایشان هدف آمریکا و استکبار را جنگ نیابتی در منطقه بیان کردند و فرمودند: «امروز سیاست‌های خباثت‌آلود استکبار در منطقه‌ ما ایجاد جنگ های نیابتی است؛ برای منافع خودشان، کشورهای منطقه را یا گروه‌هایی در داخل کشورها را تحریک کنند و وادار کنند که به جان هم بیفتند و آنها منافع خودشان را دنبال کنند؛ جیب کمپانی‌های اسلحه‌سازی را پر کنند، سیاست های اقتصادی اقتصاد نزدیک به ورشکستگی خودشان را ترمیم کنند...» بنابراین کشورهای منطقه و به خصوص آل سعود در حمله به یمن دچار اشتباه شدند و بدعت بدی را در منطقه بنیان نهادند و خود را گرفتار در منافع آمریکا دیدند. تردیدی نیست که نشست کمپ دیوید برای تمام کشورهای خاورمیانه حائز اهمیت است و موفقیت آن یعنی امکان ورود منطقه به مرحله‌ای جدید از تفاهم‌ها و چه بسا سازش‌ها باشد.